„მობილური იუსტიციის სახლის“ გეოგრაფიული არეალი გაიზარდა. დღეიდან ის სამცხე-ჯავახეთის ხუთ სოფელსა და მათ შემოგარენში მცხოვრებ 10 000-მდე მომხმარებელს 470-ზე მეტ სერვისს მიაწვდის.

„მობილური იუსტიციის სახლის“ ახალმა ავტომანქანამ პირველი სერვისი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ ტაძრისის მოსახლეებს მიაწოდა. მომსახურების გაცემის პროცესს პირადად აკვირდებოდნენ იუსტიციის მინისტრის მოადგილე ერეკლე ღვინიანიძე და სსიპ „იუსტიციის სახლის“ თავმჯდომარე ლაშა ლობჯანიძე. ერეკლე ღვინიანიძე მოქალაქეებს „მობილური იუსტიციის სახლის“ პროექტსა და სერვისებზე ხელმისაწვდომობაზეც ესაუბრა.

„მობილური იუსტიციის სახლი“ იუსტიციის სამინისტროს ინოვაციური პროექტია, რომელიც სახელმწიფო და კერძო სექტორის 470-ზე მეტ სერვისს სთავაზობს იმ ათეულობით სოფლის მცხოვრებთ, სადაც იუსტიციის სახლები არ ფუნქციონირებს.

პროექტი 2021 წლის სექტემბერში ამოქმედდა და დღეისათვის კახეთის, შიდა ქართლის, სამეგრელოს, გურიის, აჭარის, იმერეთის, მცხეთა-მთიანეთისა და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონებს მოიცავს.

სულ მალე „მობილური იუსტიციის სახლი“ ქვემო ქართლის მოსახლეობისთვისაც გახდება ხელმისაწვდომი, წლის ბოლომდე კი, „მობილური იუსტიციის სახლის“ 20 ავტომანქანა საქართველოს ყველა რეგიონს დაფარავს.

იუსტიციის სამინისტროს ხელოვან თანამშრომელთა ნამუშევრების საქველმოქმედო გამოფენა-გაყიდვა გასულ წელსაც გაიმართა და უკვე ტრადიციად იქცა. ღონისძიებაში სამინისტროს სისტემაში მომუშავე 50-ზე მეტი პირი მონაწილეობს. გამოფენა იუსტიციის მინისტრმა რატი ბრეგაძემ მოადგილეებთან ერთად დაათვალიერა.

საქართველოს ეროვნული არქივის საგამოფენო სივრცე დამთვალიერებლებს 12 თებერვლის ჩათვლით 11:00-დან 19:00 საათამდე უმასპინძლებს.

">

,, ხელოვანი იუსტიციელები" - ასე ჰქვია ექსპოზიციას, რომელზეც ხელნაკეთი ნივთები, თექასა და ტილოზე შესრულებული ნახატებია წარმოდგენილი. ღონისძიებიდან შემოსული თანხის ნაწილი არასრულწლოვანთა რეფერირების ცენტრის ბენეფიციარებს მოხმარდება. მათ საჭირო ნივთები და პროდუქტები გადაეცემათ.

იუსტიციის სამინისტროს ხელოვან თანამშრომელთა ნამუშევრების საქველმოქმედო გამოფენა-გაყიდვა გასულ წელსაც გაიმართა და უკვე ტრადიციად იქცა. ღონისძიებაში სამინისტროს სისტემაში მომუშავე 50-ზე მეტი პირი მონაწილეობს. გამოფენა იუსტიციის მინისტრმა რატი ბრეგაძემ მოადგილეებთან ერთად დაათვალიერა.

საქართველოს ეროვნული არქივის საგამოფენო სივრცე დამთვალიერებლებს 12 თებერვლის ჩათვლით 11:00-დან 19:00 საათამდე უმასპინძლებს.

შეხვედრაზე იუსტიციის სამინისტროს 2023 წლის გეგმები განიხილეს. მთავრობის მეთაურმა იუსტიციის სამინისტროს ხელმძღვანელებისაგან მოისმინა ინფორმაცია ყველა იმ აქტივობაზე, რომელთაც უწყება მიმდინარე წლის განმავლობაში გეგმავს.

შეხვედრაზე აღინიშნა, რომ იუსტიციის სამინისტროს პრიორიტეტად კვლავ რჩება სამი ძირითადი მიმართულება: ადამიანის უფლებების დაცვა, ქვეყნის სამართლებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფა და ხელმისაწვდომი მომსახურება მოქალაქეებისათვის.

სახელმწიფო მომსახურების მიმართულებით ყურადღება გამახვილდა 2022 წელს დაწყებულ ისეთ პროექტებზე, როგორიც არის მიწის სისტემური რეგისტრაცია და სისტემური დამისამართება.

მიწის სისტემური რეგისტრაციის ფარგლებში, სახელმწიფო 59 მუნიციპალიტეტში წინასწარ დადგენილი გეგმა-გრაფიკით მოქალაქისათვის უსასყიდლოდ აზომავს და დაარეგისტრირებს მიწის ნაკვეთებს. პროექტის დაწყებიდან დღემდე საველე სამუშაოს ფარგლებში აიზომა 187 720 მიწის ნაკვეთი (57 151.26 ჰა); სისტემური რეგისტრაციის ფარგლებში დარეგისტრირდა 95 617 ნაკვეთი (39 420.6 ჰა); სპორადული რეგისტრაციის ფარგლებში დარეგისტრირდა 15 833 ნაკვეთი (4 902 ჰა).

სისტემური რეგისტრაცია დასრულდება 2024 წლის ბოლოს და პროექტის შედეგად დარეგისტრირდება არა მხოლოდ დაურეგისტრირებელი მიწის ნაკვეთები, არამედ გასწორდება წლების წინ დარეგისტრირებული მიწის ნაკვეთების გადაფარვა/ზედდებები, გაირკვევა მესაკუთრეთა ვინაობა, დადგინდება ნაკვეთების საზღვრები, მოხდება დავების შემცირება/პრევენცია, რეგისტრირებული უძრავი ქონება მოექცევა ეკონომიკურ ბრუნვაში.

სისტემური დამისამართება დასრულდება 2024 წელს და პროექტის ფარგლებში დამისამართდება ქვეყნის მასშტაბით 78% დაუმისამართებელი დასახლებები, კერძოდ: ქუჩების ფორმირება, ყველა უძრავი ნივთისათვის ნუმერაციის მინიჭება და მისამართების ასახვა უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეესტრში. მისამართების ერთიანი ელექტრონული ბაზა მიეწოდება შესაბამის ორგანიზაციებს (პოლიცია, სასწრაფო, ფოსტა და სხვ.). გარდა ამისა, დაზუსტდება მუნიციპალიტეტებისა და დასახლებების საზღვრები.

შეხვედრაზე პრემიერ-მინისტრმა, ასევე, მოისმინა ანგარიში 2022 წელს მთავრობის მიერ დამტკიცებული სერვისების განვითარების სტრატეგია 2022-2025 წწ. იმპლემენტაციის შესახებ. სტრატეგია გულისხმობს სახელმწიფო მომსახურების შექმნის, მიწოდების, ხარისხის უზრუნველყოფისა და განფასების ერთიანი სტანდარტის შემუშავებასა და მოსახლეობისათვის სახელმწიფო სერვისების ამ ერთიანი სტანდარტით მიწოდებას. უწყებებს შორის მიმდინარეობს აქტიური თანამშრომლობა სტრატეგიის დანერგვის მიზნით და წლის ბოლოს იგეგმება, რომ 7-მა შერჩეულმა სახელმწიფო უწყებამ სახელმწიფო სერვისების ნაწილში ერთიანი სტანდარტით იხელმძღვანელოს.

საუბრისას, ასევე, აღინიშნა იუსტიციის სამინისტროს მიერ განხორციელებული ღონისძიებები, რაც „მეწარმეთა შესახებ“ ახალი კანონის იმპლემენტაციას უკავშირდება. იუსტიციის სამინისტრომ დანერგა ახალ კანონზე მორგებული მომსახურება და ატარებს აქტიურ საინფორმაციო კამპანიას, რათა დაეხმაროს მეწარმეებს მათზე კანონით დაკისრებული ვალდებულებების შესრულებაში, რაც 2023 წლის ბოლომდე რეგისტრირებული მონაცემების ახალ კანონთან შესაბამისობაში მოყვანას გულისხმობს.

პრემიერ-მინისტრმა მოისმინა, ასევე, ანგარიში სანოტარო მომსახურების ხელმისაწვდომობის გაზრდის შესახებ. 2022 წელს გაიზარდა ნოტარიუსთა თანამდებობაზე ყოფნის ზღვრული ასაკი; ასევე, გაიზარდა ნოტარიუსთა რიცხვი და გაფართოვდა სანოტარო ბიუროების გეოგრაფიული არეალი. რაც შეეხება სიახლეებს ამ მიმართულებით, იგეგმება გერმანიასთან გაფორმებული მემორანდუმის ფარგლებში თანამშრომლობის გაძლიერება, ნოტარიუსთა გადამზადების კურსების დანერგვა, კვლევით ცენტრებთან თანამშრომლობა და სხვა.

შეხვედრაზე აღინიშნა, რომ იუსტიციის სამინისტრო უახლოეს მომავალში გეგმავს კიდევ უფრო მაღალი ხარისხის ახალი თაობის საიდენტიფიკაციო დოკუმენტებზე გადასვლას, რითაც იქნება დაცული თანამედროვე უსაფრთხოების უმაღლესი სტანდარტები; დაინერგება ციფრული ხელმოწერა (ე.წ. Mobile ID) და გაეშვება ციფრული იუსტიციის სახლის აპლიკაცია.

საუბარი შეეხო ახალი იუსტიციის სახლების მშენებლობას. 2023 წელს ახალი იუსტიციის სახლები გაიხსნება ზესტაფონში, თერჯოლაში, სამტრედიაში, ახმეტასა და ხაშურში. დაიწყება მშენებლობები ხელვაჩაურში, ცაისში, ტოლებში, ზოტში, საჩხერეში, შროშაში, მცხეთაში, საგარეჯოში, გლდანში; გაფართოვდება მობილური იუსტიციის სახლის არეალი, მათი რაოდენობა 20-მდე გაიზრდება და ინოვაციური სერვისი საქართველოს ყველა რეგიონში იქნება ხელმისაწვდომი.

2023 წელს იუსტიციის სამინისტრო გააგრძელებს ინოვაციური სერვისების დანერგვას. მათ შორის იქნება იუსტიციის სახლის ახალი პროექტები – პერსონალური ასისტენტი, თვითმომსახურების სმარტ სივრცე და ხელოვნური ინტელექტი სატელეფონო მომსახურების სფეროში. იგეგმება სამართლის ჰოლოგრამული მუზეუმის გახსნა. აღსრულების ეროვნულ ბიუროში დაინერგება პროექტები ელექტრონული თანაშემწე და ქირავნობის/იჯარის ხელშეკრულების მონიტორინგის სისტემა.

იუსტიციის სამინისტროს მენეჯმენტის მხრიდან აღინიშნა, რომ 2020 წელთან შედარებით იუსტიციის სამინისტროს ბიუჯეტი, ფაქტობრივად, გაორმაგებულია, მაგალითად 2020 წელს - 389 626 000 (საბიუჯეტო - 238 813 000 ლარი, საკუთარი - 150 813 000 ლარი) ლარი, ხოლო 2023 – 758 800 000 ლარი (საბიუჯეტო - 392 400 000 ლარი, საკუთარი - 366 400 000 ლარი). იუსტიციის მინისტრმა და მისმა მოადგილეებმა პრემიერ-მინისტრს ამ მხარდაჭერისათვის მადლობა გადაუხადეს.

საუბარი შეეხო პრობაციის სისტემას, ხაზი გაესვა გატარებულ რეფორმებს, რომელთა უმნიშვნელოვანეს რგოლს წარმოადგენს პრობბოქსი. პრობაციის ევროპულმა კონფედერაციამ (CEP) თავის სტატიაში პრობბოქსი ევროპული მასშტაბის ინოვაციად აღიარა. სამუშაო შეხვედრაზე განიხილეს პრობაციის კოდექსის პროექტი, რომელიც, მსგავსად პენიტენციური კოდექსისა, შესთავაზებს მთელ რიგ სიახლეებს და შეღავათებს როგორც პრობაციის სისტემის თანამშრომლებს, ისე პრობაციონერებს და სსიპ-ის სხვა ბენეფიციარებს; ხაზი გაესვა ახლად დანერგილ პირობით მსჯავრდებულთა და ყოფილ პატიმართა შემთხვევის მართვის ერთიან ელექტრონულ სისტემას, რომელიც უმნიშვნელოვანეს როლს თამაშობს სსიპ-ის გამართულ და სწრაფ ფუნქციონირებაში.

წარმოდგენილ იქნა განრიდება-მედიაციის და არასრულწლოვანთა რეფერირების ახალი სივრცეების გახსნის გეგმა საქართველოს მასშტაბით.

პირველი, მეორე და მესამე დონის პრევენციის დანერგვის მიზნით განხილულ იქნა ახალი პროექტი – დანაშაულის პრევენციის ონლაინ კურსი მასწავლებლებისთვის და პრობაციონერთა საორიენტაციო კურსი. აღინიშნა, რომ მიმდინარე წელს დანაშაულის პრევენციის, არასაპატიმრო სასჯელთა აღსრულების და პრობაციის ეროვნული სააგენტოს ბენეფიციარები ისარგებლებენ მობილური აპლიკაცია PROBAPP-ით, რათა მათ შეძლონ სახლიდან გაუსვლელად სააგენტოსთან დაკავშირებული სერვისების მიღება. საუბარი შეეხო, აგრეთვე, მაღაზია „რე-მარკეტის“ როლს პატიმართა რესოციალიზაციის პროცესში და დაანონსდა ორი ახალი მაღაზიის გახსნა ქუთაისსა და ბათუმში.

განხილულ იქნა სიახლეები საარქივო მომსახურების სფეროში – მიმდინარე წელს დაიწყება შიდა ქართლის რეგიონული არქივის შენობის მშენებლობა და მცხეთა-მთიანეთის რეგიონული არქივის შენობის პროექტირება.

შეხვედრაზე ისაუბრეს პენიტენციური სისტემის პრიორიტეტის – დიდი ზომის ნახევრად ღია დაწესებულებების მცირე ზომის პენიტენციური დაწესებულებით ჩანაცვლების – შესახებ. ამ მიზნით ლაითურში 700-მდე მსჯავრდებულზე გათვლილი პენიტენციური დაწესებულება გაიხსნება.

სისტემაში უმაღლესი განათლების ხელმისაწვდომობასა და ხარისხის გაუმჯობესებისთვის მიმდინარე წელს ინოვაციური საგანმანათლებლო პროექტ „ციფრული უნივერსიტეტის“ ფარგლებში, დაგეგმილია ციფრული სწავლების გაფართოება და სხვა პენიტენციურ დაწესებულებებში დანერგვა. გაგრძელდება სპორტული ფესტივალების ჩატარება სპორტის სხვადასხვა სახეობაში. ამ მიზნით პენიტენციურ დაწესებულებებში სპორტული მოედნების რეკონსტრუქცია-რეაბილიტაცია განხორციელდა და იგეგმება სპორტული ინვენტარით სრულად აღჭურვა.

შეხვედრაზე ხაზი გაესვა სპეციალური პენიტენციური სამსახურის თანამშრომლებზე ზრუნვასა და სამუშაო პირობების გაუმჯობესებას როგორც ერთ-ერთ ძირითად მიმართულებას. ამ მიზნით 2023 წლის პირველი იანვრიდან საქართველოს პენიტენციურ სისტემაში პირველად, პენიტენციურ დაწესებულებებში 8-საათიანი სამუშაო გრაფიკით მომუშავე თანამშრომლები ერთჯერადი უფასო კვებით არიან უზრუნველყოფილი; 24-საათიანი სამორიგეო ცვლა კი, სამჯერადი კვებით არის უზრუნველყოფილი.

სამომავლო გეგმებს შორის ყურადღება გამახვილდა მსჯავრდებულთა საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებაზე, დასაქმებულ მსჯავრდებულთა და სარეაბილიტაციო პროგრამების რაოდენობის ზრდაზე. აღინიშნა, რომ დაგეგმილია გათავისუფლებისთვის მომზადების კონცეფციის შემუშავება.

შეხვედრაზე, ასევე, ისაუბრეს ახალი მცირე ზომის პენიტენციური დაწესებულების პროექტირება-მშენებლობის დაწყებაზე, ყველა პენიტენციურ დაწესებულებაში სახანძრო უსაფრთხოების სისტემის მოწყობის პროექტირებასა და უსაფრთხოების თანამედროვე სისტემების დანერგვაზე, დაწესებულებების საჭიროებების გადაჭრის გეგმებზე.

აღინიშნა, რომ პენიტენციურ სისტემაში ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა რეესტრის წარმოება ახალი OIS პროგრამით ხორციელდება. ახალი OIS პროგრამა არის მოქნილი საინფორმაციო სისტემა, რომელიც არა მხოლოდ თითოეულ პატიმარზე სრულყოფილი ინფორმაციის მოპოვების საშუალებას იძლევა, არამედ სტატისტიკური და ანალიტიკური ხასიათის მონაცემების ამოღებისა და დამუშავების შესაძლებლობას ქმნის.

თათბირზე განიხილეს საკანონმდებლო საქმიანობის მიმართულებით დაგეგმილი აქტივობები. აღინიშნა, რომ 2023 წელს იგეგმება ახალი პენიტენციური კოდექსის მიღება, რომელიც გააუმჯობესებს სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მოსამსახურეთა შრომით პირობებს და პენიტენციურ დაწესებულებებში მყოფ პირთა უფლებრივ მდგომარეობას. მაგალითად, ბრალდებულს მიენიჭება ხანგრძლივი პაემნის უფლება; ყველა სახის პაემანი გახდება სრულიად უფასო; გარდა საშიშროების მაღალი რისკის მსჯავრდებულებისა, ყველას ექნება უმაღლესი განათლების მიღების უფლება; გათანაბრდება ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა საცხოვრებელი პირობები; პენიტენციური სამსახურის ყველა დანაყოფს მიენიჭება სპეციალური სტატუსი, რაც თანამშრომელთა პირობებს გაათანაბრებს და გააუმჯობესებს; გაფართოვდება სპეციალური წოდების მქონე პირთა წრე; მოსამსახურეები თანამდებობრივი და წოდებრივი სარგოს გარდა, მიიღებენ წელთა ნამსახურობის დანამატს.

აქტიურად გაგრძელდება აფხაზურ, ოსურ და სხვა ეთნიკურ უმცირესობათა ენებზე სამართლებრივი აქტების თარგმნისა და საკანონმდებლო მაცნეს ვებგვერდზე განთავსების პროცესი. კერძოდ, აღინიშნა, რომ ამ ეტაპზე, ჯამში, 60 ნათარგმნი ნორმატიული აქტია ხელმისაწვდომი, რომელთა რაოდენობა 2023 წლის ბოლოსთვის 100-მდე უნდა გაიზარდოს.

კვლავ პრიორიტეტული იქნება სამართალშემოქმედებით პროცესში სამეცნიერო დასკვნებსა და სიღრმისეულ ანალიტიკაზე დაფუძნებული მიდგომების განვითარება. ამ მიზნით, გაგრძელდება ინტენსიური თანამშრომლობა უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა და საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიასთან. აგრეთვე, აქტიურ რეჟიმში წარიმართება მუშაობა სამინისტროსთან არსებული სამეცნიერო-საკონსულტაციო საბჭოს ფორმატში. ამასთან, 2023 წელს დაგეგმილია ჟურნალ „იუსტიციის“ ოთხი ნომრის გამოცემა და ახალი იურიდიული ონლაინ სადისკუსიო პლატფორმის ამოქმედება.

იუსტიციის სამინისტროს სისტემის საქმიანობაში სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის ხელშეწყობისათვის განხორციელდება ადამიანის უფლებების დაცვის გაძლიერებაზე, ინოვაციური სერვისების დანერგვასა და სამართლებრივი უსაფრთხოების განმტკიცებაზე ორიენტირებული პროექტები.

შეხვედრაზე ხაზი გაესვა სამინისტროს სისტემის თანამშრომელთა მუდმივი გადამზადების მნიშვნელობას და წარმოდგენილ იქნა ინფორმაცია ახალი სასწავლო პროგრამების შესახებ. ყურადღება გამახვილდა 2023 წელს პენიტენციური სამსახურის მოსამსახურეთათვის განკუთვნილი ახალი სასწავლო ბაზის გახსნაზე.

2023 წლის კიდევ ერთ სიახლეს წარმოადგენს სტუდია „იუსტიციის“ ფუნქციონირების დაწყება. სტუდია იქნება პროფესიული მედიასაშუალება იურისტებისთვის, მოახდენს იურიდიული პროფესიის პოპულარიზაციას, ხელს შეუწყობს სამართლებრივი ცნობიერების ამაღლებასა და სამართლებრივ დისკურსში საზოგადოების ჩართულობას.

განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო სახელმწიფოს ინტერესების დაცვას საერთაშორისო სასამართლოებში. მას შემდეგ, რაც საქართველომ რუსეთს ყველა დავა მოუგო სტრასბურგისა და ჰააგის სასამართლოებში, აქტიური მუშაობა წარიმართება, რათა ეფექტიანად აღსრულდეს საერთაშორისო სასამართლოების გადაწყვეტილებები.

ყურადღება გამახვილდა სტრასბურგის სასამართლოში საქართველოს მიმართ საჩივრების კლების მკვეთრ ტენდენციაზე. კერძოდ, 2023 წლის მდგომარეობით, სტრასბურგის სასამართლოში განიხილება საქართველოს წინააღმდეგ შეტანილი მხოლოდ 155 საჩივარი, რაც ევროპის საბჭოს წევრობის მანძილზე საქართველოსთვის ისტორიული მინიმუმია. შედარებისთვის: 2009-2012 წლებში ევროპული სასამართლო განიხილავდა საქართველოს წინააღმდეგ შეტანილ 3000-დან 4000-მდე საჩივარს. საერთაშორისო სასამართლოში საჩივრების აშკარა კლება საქართველოს ხელისუფლების მიერ 2012 წლის შემდეგ მართლმსაჯულების სფეროში განხორციელებული რეფორმების გამოხატულებაა, რის შედეგადაც საქართველოს მოსახლეობას დაუბრუნდა სახელმწიფო ინსტიტუტების მიმართ ნდობა და მათ საკუთარი უფლებების დაცვა ქვეყნის შიგნით შეუძლიათ.

აქტიურად გაგრძელდება სახელმწიფოს ინტერესების დაცვა საერთაშორისო არბიტრაჟებში. მიმდინარე წელს პრიორიტეტი იქნება გასულ წელს მოგებული 3 დავის აღსრულება, რომლის ფარგლებშიც, სახელმწიფომ თავიდან აიცილა 330 მილიონი ლარის ოდენობის ზიანი და მოიპოვა 187 მილიონი ლარის ოდენობის კომპენსაციის მიღების უფლება. მეორე მხრივ, გაგრძელდება კეთილსინდისიერ ინვესტორებთან ხელშეკრულებების გაფორმება, რომელთა ფარგლებშიც სამართლიანად იქნება დაბალანსებული საჯარო და კერძო ინტერესები.

ევროკავშირის სამართალთან საქართველოს კანონმდებლობის დაახლოების პროცესის კიდევ უფრო მეტი ეფექტიანობისთვის 2023 წელს ამოქმედდება ელექტრონული პორტალი, სადაც აისახება ევროკავშირის ყველა სამართლებრივი აქტი, რომლებთან დაახლოებაც საქართველოს ევალება და ავტომატურ რეჟიმში მოხდება სამართლებრივი ჰარმონიზაციის დონის გაზომვა. ზემოაღნიშნულის პარალელურად, იუსტიციის სამინისტრო სამართლებრივ ექსპერტიზას გაუკეთებს ევროკავშირის სამართალთან დაახლოების მიზნით შემუშავებულ ნორმატიულ აქტებს.

იუსტიციის სფეროში სექტორული თანამშრომლობის კიდევ უფრო მეტად გაღრმავების მიზნით მიმდინარე წელს მაღალი დონის შეხვედრები და სამართლებრივი ფორუმები გაიმართება 20-მდე სახელმწიფოსთან, რაც, ერთი მხრივ, ხელს შეუწყობს ევროინტეგრაციის პროცესში პარტნიორი სახელმწიფოების მხარდაჭერის კონსოლიდაციას და, მეორე მხრივ, შექმნის საზღვარგარეთ მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეების ინტერესების დაცვის სამართლებრივ საფუძველს.

შეხვედრის დასასრულს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა იუსტიციის მინისტრსა და მის მოადგილეებს ახალი დავალებები მისცა.

დღეს ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე „უგულავა საქართველოს წინააღმდეგ“ გადაწყვეტილება გამოაქვეყნა და მიიჩნია, რომ 2014-2015 წლებში გიორგი უგულავას დაკავება მიზნად არ ისახავდა პოლიტიკური ცხოვრებიდან მის ჩამოშორებას.

მომჩივანი დაობდა 2014 წლის ივლისიდან 2015 წლის სექტემბრამდე ორი სისხლის სამართლის საქმის ფარგლებში მისთვის შეფარდებული აღკვეთის ღონისძიების (პატიმრობა) კანონიერების თაობაზე. იგი აგრეთვე ამტკიცებდა, რომ პატიმრობის შეფარდების ერთადერთ მიზანს პოლიტიკური ცხოვრებიდან მისი ჩამოშორება წარმოადგენდა.

სტრასბურგის სასამართლოს დღევანდელი გადაწყვეტილების თანახმად, 2014 წლის ივლისში მომჩივნის დაკავება ეფუძნებოდა მისი მხრიდან დანაშაულის ჩადენის დასაბუთებულ ვარაუდს, რომელიც დასტურდებოდა პროკურატურის მიერ მოპოვებული არაერთი მტკიცებულებით. ევროპული სასამართლო დაეთანხმა ეროვნული სასამართლოების მსჯელობას იმ ნაწილში, რომ მომჩივნის მხრიდან არსებობდა გამოძიებისთვის ხელის შეშლის, მოწმეებზე ზემოქმედების და მიმალვის საფრთხეები.

სტრასბურგის სასამართლომ ასევე არ გაიზიარა მომჩივნის მტკიცება მისი პოლიტიკური ნიშნით დევნის თაობაზე. კერძოდ, ევროპულმა სასამართლომ უარყო მომჩივნის არგუმენტი იმასთან დაკავშირებით, რომ სახელმწიფოს მთავარი მოტივი გამოძიების წარმოების და პატიმრობის გამოყენების კონტექსტში იყო პოლიტიკური ცხოვრებიდან ჩამოშორება. სასამართლომ განმარტა, რომ მაღალი პოლიტიკური სტატუსი არ ნიშნავს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისგან იმუნიტეტის მინიჭებას. სტრასბურგის სასამართლომ ასევე ხაზი გაუსვა ეროვნული სასამართლოების აღმასრულებელი ხელისუფლებისგან დამოუკიდებლობას და აღნიშნა, რომ არ ყოფილა წარდგენილი არანაირი მტკიცებულება, რომელიც ეროვნული სასამართლოების დამოუკიდებლობას ეჭვქვეშ დააყენებდა. შესაბამისად, სასამართლოს გადაწყვეტილებით მე-18 მუხლის (უფლებების შეზღუდვათა გამოყენების ფარგლები) დარღვევას ადგილი არ ჰქონია და ზემოხსენებული პროცესები არ ემსახურებოდა მომჩივნის პოლიტიკური სცენიდან გაყვანას.

დღევანდელი გადაწყვეტილებით ევროპულმა სასამართლომ კონვენციის დარღვევა დაადგინა ორ ეპიზოდთან მიმართებით, რომელთაგან ორივე შემთხვევაში, ევროპული სასამართლოს კრიტიკის საგანს წარმოადგენდა 2015 წლამდე მოქმედი კანონმდებლობა და პრაქტიკა.

კერძოდ, მომჩივნის დაკავების კანონიერებასთან დაკავშირებით ევროპულმა სასამართლომ აღნიშნა, რომ 2015 წელს მოქმედი კანონმდებლობით, არსებობდა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 205-ე მუხლის მიხედვით ცალ-ცალკე, პარალელურ ან თანმიმდევრულ სისხლისსამართლებრივ სამართალწარმოებაში აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდების პრაქტიკა, რომელიც საკონსტიტუციო სასამართლომ 2015 წლის 15 სექტემბერს მიიჩნია საქართველოს კონსტიტუციასთან შეუსაბამოდ. შესაბამისად, ევროპულმა სასამართლომ გაიზიარა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიგნებები, და მიიჩნია, რომ 2014 წლის ივლისში მომჩივნისათვის პატიმრობის პირველადი შეფარდებიდან 9 თვის გასვლის შემდგომ, მისი პატიმრობაში დატოვება კონვენციის დარღვევას წარმოადგენდა. ევროპულმა სასამართლომ აგრეთვე დაადგინა, რომ მომჩივნის განგრძობადი პატიმრობა არ იყო სათანადოდ დასაბუთებული ეროვნული სასამართლოების მიერ.

აღსანიშნავია, რომ ორივე საკითხი დღესდღეობით მოქმედი კანონმდებლობითა და პრაქტიკით არის აღმოფხვრილი. კერძოდ, საკონსტიტუციო სასამართლოს ზემოხსენებული გადაწყვეტილების საფუძველზე, შეიცვალა პარალელურად მიმდინარე სისხლის სამართლის საქმეებზე პატიმრობის შეფარდების პრაქტიკა. გარდა ამისა, განგრძობადი პატიმრობისას, დღეს მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, ავტომატურად, ორ თვეში ერთხელ ხდება პატიმრობის გაგრძელების საჭიროების გადასინჯვა.

ექსტრადიციის შესახებ ორმხრივ ხელშეკრულებაზე მოლაპარაკების გზით, საქართველო და ამერიკის შეერთებული შტატები უფრო მეტად აძლიერებენ სამართალდამცავ და მართლმასჯულების ორგანოებს შორის ურთიერთთანამშრომლობას.

2023 წლის 31 იანვრიდან 2 თებერვლამდე საქართველოში, თბილისში გაიმართა მოლაპარაკებები ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და საქართველოს შორის. ამერიკის შეერთებულ შტატებს წარმოადგენდნენ სახელმწიფო დეპარტამენტი და იუსტიციის დეპარტამენტი, ხოლო საქართველოს - იუსტიციის სამინისტრო და საქართველოს პროკურატურა.

საქართველოსა და ამერიკის შეერთებულ შტატებს სამართალდაცვითი თანამშრომლობის მდიდარი ისტორია აქვთ, რომელიც 30 წელს ითვლის, მათ შორის, ფართომასშტაბიანი ტრანსნაციონალური თაღლითობის, ორგანიზებული დანაშულის, ფულის გათეთრების, ადამიანებით ვაჭრობისა და სხვა მძიმე დანაშაულებებთან ბრძოლის თვალსაზრისით. სამართალდაცვითი თანამშრომლობის წყალობით, ორმა ქვეყანამ ჩამოაყალიბა ძლიერი პარტნიორობა და ნდობა, რაც არის შემდეგი ნაბიჯი ურთიერთობის განვითარებისთვის.

ორმხრივ ხელშეკრულებაზე მუშაობის დასრულებისა და რატიფიკაციის შემდეგ, აღნიშნული ხელშეკრულება სარგებელს მოუტანს ორივე ქვეყანას, რაც ხელს შეუწყობს დამნაშავე პირთა მართლმსაჯულების წინაშე ეფექტურად წარდგენას.

იუსტიციის მინისტრი რატი ბრეგაძე გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის ნოტარიუსთა პალატის ხელმძღვანელს რიჩარდ ბოკს შეხვდა.

რატი ბრეგაძემ და რიჩარდ ბოკმა სანოტარო სამართლის განვითარების მიმართულებით განსახორციელებელ ღონისძიებებზე ისაუბრეს, რომელთა ფარგლებშიც საქართველო-გერმანიის ნოტარიუსთა ერთობლივი სასწავლო ღონისძიებები და ტრენინგები დაიგეგმება.

შეხვედრაზე იუსტიციის მინისტრმა აღნიშნა, რომ საქართველოს ნოტარიუსთა პალატა ნოტარიუსთა საერთაშორისო კავშირის წევრია და გამუდმებით ზრუნავს განვითარებაზე. უწყება პასუხობს თანამედროვე გამოწვევებს და მოთხოვნებს, რომელთა შედეგიცაა საქართველოში მოქმედი სანოტარო მოქმედებათა ელექტრონული რეესტრი. მოქალაქეები ელექტრონული კომუნიკაციის საშუალებით დისტანციურ სერვისებს იღებენ, ეს მეთოდები კი, თანამედროვე ტექნოლოგიური შესაძლებლობების განვითარების კვალდაკვალ იხვეწება.

მინისტრის თქმით, იუსტიციის სამინისტრო ინტენსიურ რეჟიმში ზრუნავს ნოტარიუსთა პალატისა და თავად ნოტარიუსების შესაძლებლობების განვითარებაზეც. ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულებაა თანამედროვე ტექნოლოგიების დანერგვა ნოტარიუსთა საქმიანობის პროცესის შემდგომი გამარტივებისა და მათ მიერ მომსახურების მიწოდების დონის ამაღლების მიზნით. ამ მხრივ განსაკუთრებით აქტუალურია სანოტარო მოქმედებების ონლაინ და დისტანციურად შესრულების დახვეწის საკითხი.

რატი ბრეგაძე რიჩარდ ბოკთან საუბრისას დიგიტალიზაციისა და ელექტრონული სამართლებრივი გარიგებების მომზადების საკითხით დაინტერესდა.

შეხვედრის ბოლოს იუსტიციის მინისტრმა გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის ნოტარიუსთა პალატის ხელმძღვანელს განუცხადა, რომ ამ საკითხში გერმანელი ნოტარიუსებისა და სამართლის სპეციალისტების საუკეთესო პრაქტიკის გაზიარებას გეგმავს.

,, განცხადებას გავაკეთებთ რეანიმაციაში გადაყვანის კამპანიასთან დაკავშირებით და, ზოგადად, მიმოვიხილავთ იმ მოვლენებს, რაც უკავშირდება პატიმარ მიხეილ სააკაშვილის მიერ თვითდაზიანებისკენ გადადგმულ ნაბიჯებს.

პოლიტიკური სიცოცხლისუნარიანობის შესანარჩუნებლად რადიკალური ოპოზიციის დესტრუქციული ქმედებები საზოგადოებისთვის, როგორც ყველას კარგად მოეხსენება, არახალია. შესაბამისად, გასაკვირი არ არის, რომ ისინი კერძო პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად ადამიანის ჯანმრთელობის საკითხის პოლიტიზებას და ამ საკითხით მანიპულირებასაც არ ერიდებიან.

ორი დღის განმავლობაში მიმდინარეობს აქტიური კამპანია პატიმარ სააკაშვილის რეანიმაციულ განყოფილებაში გადაყვანასთან დაკავშირებით, რაც ჯანმრთელობის მდგომარეობის არასწორი საზოგადოებრივი აღქმების ჩამოყალიბების, ემოციური ფონის ხელოვნურად გამძაფრების და სახელმწიფოს სამართლიანი მოქმედებების განზრახ უსამართლოდ წარმოჩენის მიზანს ემსახურება. ზემოაღნიშნული კამპანიის ფარგლებში სააკაშვილის ადვოკატისა და მისი პოლიტიკური გუნდის წევრებისგან გუშინ შეგნებულად გავრცელდა ყალბი ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ თითქოს პატიმარი რეანიმაციულ განყოფილებაში იქნა გადაყვანილი.

მკურნალობის საკითხებში ჩვენთვის სარწმუნოა სამედიცინო პერსონალის მოსაზრებები და არა პოლიტიკურად ანგაჟირებულ პირთა საზოგადოების შეცდომაში შეყვანისკენ მიმართული უსაფუძვლო გამონათქვამები. კლინიკა „ვივამედის“ დირექტორის გუშინდელი განცხადების თანახმად, პაციენტს არ აქვს ყლაპვის ფუნქციის დარღვევა და სხვა ხელშემშლელი მექანიზმი, რაც საკვების მიღებისთვის შეიძლება არსებობდეს. მსჯავრდებულს შესთავაზეს პარენტერალური კვება, რაზეც იგი კატეგორიულ უარს ამბობს და აცხადებს, რომ ამგვარ კვებას დათანხმდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ გადაყვანილ იქნება რეანიმაციულ განყოფილებაში. პაციენტის ფიზიოლოგიური პარამეტრები რჩება ნორმის ფარგლებში, თუნდაც, მასის ინდექსი არ შეესაბამება რეანიმაციულ განყოფილებაში მკურნალობის პარამეტრებს, რაც, საბოლოო ჯამში, გულისხმობს იმას, რომ მიხეილ სააკაშვილის რეანიმაციულ განყოფილებაში გადაყვანის ობიექტური მიზეზი არ არსებობს. შესაბამისად, საზოგადოებამ აუცილებლად უნდა იცოდეს, რომ ჯანმრთელობისთვის საჭირო ღონისძიება, კერძოდ, პარენტერალური კვება, რომლის განხორციელებაც თავისუფლად არის შესაძლებელი იმ პალატაში, სადაც იმყოფება მსჯავრდებული სააკაშვილი, ვერ ტარდება თავად პატიმრის უარის გამო და ექიმს არ ეძლევა პაციენტის ჯანმრთელობაზე ზრუნვის სათანადო შესაძლებლობა; ხოლო ულტიმატუმი და თვითდაზიანებით მუქარა ჩვენთვის და მთელი საზოგადოებისთვის არის კატეგორიულად მიუღებელი.

პატიმრის აღნიშნული ქმედება სხვა არაფერია, თუ არა თვითდაზიანებისკენ გადადგმული მორიგი ნაბიჯი, რაზეც პასუხისმგებელია თავად პატიმარი და ყველა ის ადამიანი, ვინც სხვადასხვა ფორმით, თვითდაზიანების წახალისებითა და მხარდაჭერით არის აქტიურად დაკავებული. საზოგადოებას კიდევ ერთხელ შევახსენებთ, რომ, როდესაც პატიმარი შიმშილობდა, ვგულისხმობ პენიტენციურ დაწესებულებებს, მას სპეციალური პენიტენციური სამსახური შესაბამისი პროტოკოლის განუხრელი დაცვით შიმშილობის შეწყვეტისკენ მოუწოდებდა, დაინტერესებული მხარე კი, ყველა შესაძლო ფორმით უბიძგებდა შიმშილობის, ანუ ჯანმრთელობის მდგომარეობის ხელოვნურად გაუარესებისკენ. ადვოკატების მიერ შესაძლო მოწამვლის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებისთანავე პატიმარს შევთავაზეთ ტოქსიკოლოგიური ექსპერტიზის ჩატარება, რაზეც მან უარი განაცხადა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ის არ აძლევს გამოძიებას ტოქსიკოლოგიური ექსპერტიზისთვის საჭირო ნიმუშების აღების შესაძლებლობას, რაც იმის მანიშნებელია, რომ მხარე არ არის დაინტერესებული სიმართლის დადგენით. ჯანმრთელობაზე ზრუნვის სულისკვეთებიდან გამომდინარე, ჩვენ, ასევე, შევთავაზეთ მსჯავრდებულ სააკაშვილს და მისი დაცვის მხარეს, რომ ჩამოეყვანათ ნებისმიერი უცხოური კლინიკიდან ნებისმიერი ექიმი, რომელთა მკურნალობაში ჩართვასაც ჩვენ შევუწყობდით ხელს. თუმცა, ამ შეთავაზებასაც მხარე არ გამოხმაურებია და არ ისარგებლეს აღნიშნული შეთავაზებით. შიმშილი, ზრდასრულისთვის არასაკმარისი კალორაჟის მიღება, ექსპერტიზისთვის საჭირო ნიმუშების არჩაბარება, მედიკამენტების შერჩევით მიღება, სამედიცინო პერსონალისადმი მუდმივი მუქარა და შეურაცხყოფა და ამ ყველაფრის პირდაპირი ან ირიბი ფორმით წახალისება ვერ ჩაითვლება იმ პირთა ქმედებად, რომლებიც შეიძლება დაინტერესებულნი იყვნენ პატიმრის ჯანმრთელობით. პირიქით, მოვლენათა განვითარების მთელი ეს ჯაჭვი მიზნად ისახავს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესებას და ამ გზით სასჯელის აღსრულებისგან თავის დაღწევას.


პატიმრის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა, რა თქმა უნდა, ჩვენი მოვალეობაა, რასაც განუხრელად ვასრულებთ ნებისმიერი პატიმრის მიმართ. მსჯავრდებულ სააკაშვილს მისი პატიმრობის ყველა ეტაპზე დროულად მიეწოდა შესაბამისი სამედიცინო მომსახურება და იგი ახლაც იმყოფება კლინიკაში.

პენიტენციურ დაწესებულებებში პატიმართა წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის სამარცხვინო პერიოდი 2012 წლიდან საქართველოში ჩაბარდა ისტორიას, დღევანდელი ქართული სახელმწიფო კი, მოქმედებს პატიმართა მიმართ ადამიანის უფლებათა უმაღლესი სტანდარტების შესაბამისად.

იუსტიციის სამინისტრო, სპეციალური პენიტენციური სამსახური, სამედიცინო დაწესებულება და ცალკეული ექიმები ვერ იქნებიან პასუხისმგებელნი პატიმრის თვითდაზიანებაზე, მათ შორის, მის მიერ სამედიცინო დანიშნულების შეუსრულებლობაზე.

500-დღიანი პოლიტიკური კამპანიის, სამედიცინო პერსონალის მიმართ პატიმრის ქცევისა და მისი მხრიდან რეგულარული თვითდაზიანების გათვალისწინებით, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის თანამშრომლებს და სამედიცინო პერსონალს ურთულეს პირობებში უწევთ საკუთარი მოვალეობების შესრულება და დაუშვებელია, რომ ეს ადამიანები იყვნენ შეურაცხყოფის და მუქარის ობიექტები.

ასევე, კატეგორიულად მიუღებელია ჩვენთვის ყოველგვარი მცდელობა, პატიმრის თვითდაზიანებაზე პასუხისმგებლობა პოლიტიკური კამპანიებით მათზე იქნეს გადატანილი. მინდა, ვისარგებლო შემთხვევით და ამ ადამიანებს მადლობა გადავუხადო ღირსეული სამსახურისთვის.

ჩვენ ვაკვირდებით სახელმწიფოს იმიჯის დაზიანებისთვის გამიზნულ პოლიტიკურ კამპანიას და ყოვლად მიუღებელ მცდელობას, კონკრეტულმა პატიმარმა თვითდაზიანებით უზრუნველყოს პატიმრობიდან თავის დაღწევა, რის მიმართაც, სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, ბუნებრივია, იუსტიციის სამინისტრო ვერ იქნება ლოიალური, ვინაიდან ეს არის საშიში პრეცედენტი, რომელსაც შეუძლია, იქონიოს წამახალისებელი ეფექტი სხვა პატიმრების ქცევაზე, რაც სახელმწიფო უსაფრთხოებისთვის შესაძლოა, სერიოზულ გამოწვევად იქცეს.

კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, რომ ჩვენ პასუხისმგებელნი შეიძლება ვიყოთ მხოლოდ ჩვენი მოვალეობის სათანადო შესრულებაზე, მაგრამ ვერ ვიქნებით ვერანაირად პასუხისმგებელი პატიმრის თვითდაზიანებაზე, რაც მის მიერ არაკალორიული საკვების შერჩევით მიღებასა და სამედიცინო დანიშნულების რეგულარულ არშესრულებაში გამოიხატება.

პატიმრის ჯანმრთელობის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე, მოვუწოდებთ ყველას, დაუყოვნებლივ შეწყვიტონ პატიმარ მიხეილ სააკაშვილის თვითდაზიანების მხარდაჭერა, მოუწოდონ მას მისი ჯანმრთელობისთვის სასიკეთო სამედიცინო რეკომენდაციების შესრულება და შეწყვიტონ სასჯელის აღსრულების საკითხის პოლიტიზება.

საქართველო არის სამართლებრივი სახელმწიფო, რომელიც, ერთი მხრივ, იცავს პატიმრის უფლებებს, ხოლო ამავდროულად უზრუნველყოფს კანონის აღსრულებას, რაც ამ შემთხვევაში სასჯელის აღსრულებით არის გამოხატული“.

ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე “მაჩალიკაშვილი და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ” გადაწყვეტილება გამოაქვეყნა და დაადგინა, რომ არ დარღვეულა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლი (სიცოცხლის უფლება) არსებით ნაწილში.

კერძოდ, ევროპული სასამართლოს შეფასებით, სამართალდამცველთა მიერ ძალის/იარაღის გამოყენების მარეგულირებელი ქართული კანონმდებლობა შეესაბამება სტრასბურგის სასამართლოს მიერ დადგენილ სტანდარტებს. სასამართლომ მხედველობაში მიიღო ის გარემოება, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების ოპერაცია ჩატარდა ტერორიზმთან ბრძოლის კონტექსტში და მისი მხრიდან შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევა იყო მოსალოდნელი. ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებით, სარწმუნოა გამოძიებით დადგენილი ვერსია, რომ დაკავებისას თემირლან მაჩალიკაშვილი არ დაემორჩილა სპეცდანიშნულების რაზმის წევრის მითითებას და შეეცადა ხელყუმბარის გამოყენებას, რა დროსაც განხორციელდა მის მიმართ გასროლა. სტრასბურგის სასამართლოს შეფასებით, არ არსებობს მტკიცებულება, რომელიც გააჩენდა გონივრულ ვარაუდს, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილი გარდაიცვალა ისეთ გარემოებაში, რაც სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას გამოიწვევდა. შესაბამისად, არ დადგინდა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლის (სიცოცხლის უფლება) არსებითი ნაწილის დარღვევა.

რაც შეეხება პროცედურულ საკითხს, ევროპულმა სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქმეზე პროკურატურამ გამოძიება დაუყოვნებლივ დაიწყო, თუმცა პირველადი საგამოძიებო მოქმედებები ჩატარდა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ კონტრტერორისტული ოპერაციის ნაწილში, შესაბამისად, იმავე ორგანომ მოიპოვა პირველადი მტკიცებულებები, ვინც ოპერაცია ჩაატარა.

ევროპულმა სასამართლომ არ გაიზიარა მომჩივანთა არგუმენტაცია, რომ პროკურატურის მიერ ჩატარებული გამოძიება იყო შეზღუდული მხოლოდ თემირლან მაჩალიკაშვილის დაჭრის გარემოებების დადგენით და აღნიშნა, რომ სპეცდანიშნულების რაზმის წევრები აგრეთვე დაკითხულნი იქნენ სპეცოპერაციამდე მათთვის მიცემული ინსტრუქციების თაობაზე, რაც მოწმობს, რომ პროკურატურა იკვლევდა არა მხოლოდ სპეცოპერაციის ჩატარების, არამედ მისი დაგეგმვის ეტაპებს.

სასამართლო აგრეთვე გამოეხმაურა მომჩივანთა პრეტენზიას, სპეცოპერაციის შემდგომ ხელყუმბარის გადაადგილებასთან დაკავშირებით და განაცხადა, რომ რადგან ოპერაციის დროს დაიჭრა თემირლან მაჩალიკაშვილი, აუცილებელი გახდა მისთვის პირველადი დახმარების ადგილზე აღმოჩენა, რის გამოც ოთახში არსებული ნივთების, მათ შორის ხელყუმბარის, გადაადგილება გახდა აუცილებელი. სასამართლოს შეფასებით, მართალია, აღნიშნულის გამო შემდგომში გამოძიებას ხელი შეეშალა ცალკეული გარემოებების დადგენაში, თუმცა სერიოზულად დაჭრილი ადამიანისთვის პირველადი დახმარების აღმოჩენის საჭიროებას უნდა მიენიჭოს უპირატესობა გამოძიების ადგილის ხელუხლებლად შენახვის საჭიროებასთან.

სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების თანახმად, საქართველოს პროკურატურის ორგანოებმა მიიღეს არაერთი ზომა, რომ სრულყოფილად შეეგროვებინათ მტკიცებულებები. დაიკითხა ინციდენტში მონაწილე და მასთან დაკავშირებული თითქმის ყველა პირი, მათ შორის, მომჩივნები, განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის ოპერაციაში მონაწილე ოფიცრები, მათი ზედამხედველი პირები, ასევე, სამედიცინო პერსონალი, ჩატარდა არაერთი ექსპერტიზა და მოპოვებული იქნა სხვა სახის მტკიცებულება, თუმცა სპეცრაზმელები ხუთი კვირის შემდეგ გამოიკითხნენ, რადგან მათი ვინაობა არ იყო საჯარო და მიმდინარეობდა შესაბამისი პროცედურები.

ევროპულმა სასამართლომ დადებითად შეაფასა წინამდებარე საქმეში მომჩივანთა მონაწილეობა გამოძიების პროცესში. კერძოდ, მომჩივნებს ჰქონდათ საშუალება, გაცნობოდნენ გამოძიების მასალას, ამასთან, საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებასთან დაკავშირებით მომჩივანთა მოთხოვნები საგამოძიებო ორგანომ დააკმაყოფილა. სწორედ მათი მოთხოვნით დაიკითხნენ დამატებით სახელმწიფოს უსაფრთხოების სამსახურის ანტიტერორისტული დეპარტამენტის უფროსი, უფროსის მოადგილე და ოფიცრები. თუმცა, სასამართლომ აგრეთვე აღნიშნა, რომ გამოძიების დასასრულ ეტაპამდე მათ ვერ შეძლეს საქმის საიდუმლო ნაწილის გაცნობა.

გამოძიების საწყის ეტაპზე აღნიშნული ცალკეული ხარვეზების გამო, ევროპული სასამართლოს შეფასებით, დაირღვა კონვენციის მე-2 მუხლის პროცედურული ნაწილი.

რაც შეეხება მომჩივანთა პრეტენზიების სპეცოპერაციის მსვლელობისას მათ მიმართ არასათანადო მოპყრობასთან დაკავშირებით არის აშკარად დაუსაბუთებელი.

სტრასბურგის სასამართლომ, მთავრობის მიერ წარდგენილ დოკუმენტაციაზე დაყრდნობით, პირველ რიგში აღნიშნა, რომ კონტრტერორისტული ოპერაცია ემსახურებოდა თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავებისა და მისი სახლის ჩხრეკის ლეგიტიმურ მიზანს. შესაბამისად, სასამართლომ ეჭვქვეშ არ დააყენა კონტრტერორისტული ოპერაციის გონივრულობა და აუცილებლობა. რაც შეეხება ოპერაციის ფსიქოლოგიურ ზემოქმედებას, გამომდინარე კონტრტერორისტული ოპერაციის ხასიათისა, ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ ოპერაციით გამოწვეული სტრესი თანმდევი ემოციაა, ხოლო საქმის ფარგლებში არ არსებობს მტკიცებულება, რომელიც ადასტურებს, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენელთა ქმედებების საფუძველზე მომჩივნებმა განიცადეს იმაზე მეტი უარყოფითი ემოციური ზემოქმედება, რაც ასოცირდება ამ ტიპის სპეცოპერაციის პროცესთან. ამ საკითხზე მსჯელობისას სასამართლომ აგრეთვე ხაზი გაუსვა იმ გარემოებას, რომ მომჩივნებს, პირველ ეტაპზე, არ განუცხადებიათ არანაირი პრეტენზია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლების ქმედებებთან დაკავშირებით.

სასამართლომ მომჩივნებს ერთობლივად მიაკუთვნა 10 000 ევრო მორალური ზიანისთვის და 15 000 ევრო ხარჯების ანაზღაურებისთვის.

">

ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე “მაჩალიკაშვილი და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ” გადაწყვეტილება გამოაქვეყნა და დაადგინა, რომ არ დარღვეულა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლი (სიცოცხლის უფლება) არსებით ნაწილში.

კერძოდ, ევროპული სასამართლოს შეფასებით, სამართალდამცველთა მიერ ძალის/იარაღის გამოყენების მარეგულირებელი ქართული კანონმდებლობა შეესაბამება სტრასბურგის სასამართლოს მიერ დადგენილ სტანდარტებს. სასამართლომ მხედველობაში მიიღო ის გარემოება, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების ოპერაცია ჩატარდა ტერორიზმთან ბრძოლის კონტექსტში და მისი მხრიდან შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევა იყო მოსალოდნელი. ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებით, სარწმუნოა გამოძიებით დადგენილი ვერსია, რომ დაკავებისას თემირლან მაჩალიკაშვილი არ დაემორჩილა სპეცდანიშნულების რაზმის წევრის მითითებას და შეეცადა ხელყუმბარის გამოყენებას, რა დროსაც განხორციელდა მის მიმართ გასროლა. სტრასბურგის სასამართლოს შეფასებით, არ არსებობს მტკიცებულება, რომელიც გააჩენდა გონივრულ ვარაუდს, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილი გარდაიცვალა ისეთ გარემოებაში, რაც სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას გამოიწვევდა. შესაბამისად, არ დადგინდა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლის (სიცოცხლის უფლება) არსებითი ნაწილის დარღვევა.

რაც შეეხება პროცედურულ საკითხს, ევროპულმა სასამართლომ აღნიშნა, რომ საქმეზე პროკურატურამ გამოძიება დაუყოვნებლივ დაიწყო, თუმცა პირველადი საგამოძიებო მოქმედებები ჩატარდა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ კონტრტერორისტული ოპერაციის ნაწილში, შესაბამისად, იმავე ორგანომ მოიპოვა პირველადი მტკიცებულებები, ვინც ოპერაცია ჩაატარა.

ევროპულმა სასამართლომ არ გაიზიარა მომჩივანთა არგუმენტაცია, რომ პროკურატურის მიერ ჩატარებული გამოძიება იყო შეზღუდული მხოლოდ თემირლან მაჩალიკაშვილის დაჭრის გარემოებების დადგენით და აღნიშნა, რომ სპეცდანიშნულების რაზმის წევრები აგრეთვე დაკითხულნი იქნენ სპეცოპერაციამდე მათთვის მიცემული ინსტრუქციების თაობაზე, რაც მოწმობს, რომ პროკურატურა იკვლევდა არა მხოლოდ სპეცოპერაციის ჩატარების, არამედ მისი დაგეგმვის ეტაპებს.

სასამართლო აგრეთვე გამოეხმაურა მომჩივანთა პრეტენზიას, სპეცოპერაციის შემდგომ ხელყუმბარის გადაადგილებასთან დაკავშირებით და განაცხადა, რომ რადგან ოპერაციის დროს დაიჭრა თემირლან მაჩალიკაშვილი, აუცილებელი გახდა მისთვის პირველადი დახმარების ადგილზე აღმოჩენა, რის გამოც ოთახში არსებული ნივთების, მათ შორის ხელყუმბარის, გადაადგილება გახდა აუცილებელი. სასამართლოს შეფასებით, მართალია, აღნიშნულის გამო შემდგომში გამოძიებას ხელი შეეშალა ცალკეული გარემოებების დადგენაში, თუმცა სერიოზულად დაჭრილი ადამიანისთვის პირველადი დახმარების აღმოჩენის საჭიროებას უნდა მიენიჭოს უპირატესობა გამოძიების ადგილის ხელუხლებლად შენახვის საჭიროებასთან.

სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების თანახმად, საქართველოს პროკურატურის ორგანოებმა მიიღეს არაერთი ზომა, რომ სრულყოფილად შეეგროვებინათ მტკიცებულებები. დაიკითხა ინციდენტში მონაწილე და მასთან დაკავშირებული თითქმის ყველა პირი, მათ შორის, მომჩივნები, განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის ოპერაციაში მონაწილე ოფიცრები, მათი ზედამხედველი პირები, ასევე, სამედიცინო პერსონალი, ჩატარდა არაერთი ექსპერტიზა და მოპოვებული იქნა სხვა სახის მტკიცებულება, თუმცა სპეცრაზმელები ხუთი კვირის შემდეგ გამოიკითხნენ, რადგან მათი ვინაობა არ იყო საჯარო და მიმდინარეობდა შესაბამისი პროცედურები.

ევროპულმა სასამართლომ დადებითად შეაფასა წინამდებარე საქმეში მომჩივანთა მონაწილეობა გამოძიების პროცესში. კერძოდ, მომჩივნებს ჰქონდათ საშუალება, გაცნობოდნენ გამოძიების მასალას, ამასთან, საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებასთან დაკავშირებით მომჩივანთა მოთხოვნები საგამოძიებო ორგანომ დააკმაყოფილა. სწორედ მათი მოთხოვნით დაიკითხნენ დამატებით სახელმწიფოს უსაფრთხოების სამსახურის ანტიტერორისტული დეპარტამენტის უფროსი, უფროსის მოადგილე და ოფიცრები. თუმცა, სასამართლომ აგრეთვე აღნიშნა, რომ გამოძიების დასასრულ ეტაპამდე მათ ვერ შეძლეს საქმის საიდუმლო ნაწილის გაცნობა.

გამოძიების საწყის ეტაპზე აღნიშნული ცალკეული ხარვეზების გამო, ევროპული სასამართლოს შეფასებით, დაირღვა კონვენციის მე-2 მუხლის პროცედურული ნაწილი.

რაც შეეხება მომჩივანთა პრეტენზიების სპეცოპერაციის მსვლელობისას მათ მიმართ არასათანადო მოპყრობასთან დაკავშირებით არის აშკარად დაუსაბუთებელი.

სტრასბურგის სასამართლომ, მთავრობის მიერ წარდგენილ დოკუმენტაციაზე დაყრდნობით, პირველ რიგში აღნიშნა, რომ კონტრტერორისტული ოპერაცია ემსახურებოდა თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავებისა და მისი სახლის ჩხრეკის ლეგიტიმურ მიზანს. შესაბამისად, სასამართლომ ეჭვქვეშ არ დააყენა კონტრტერორისტული ოპერაციის გონივრულობა და აუცილებლობა. რაც შეეხება ოპერაციის ფსიქოლოგიურ ზემოქმედებას, გამომდინარე კონტრტერორისტული ოპერაციის ხასიათისა, ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ ოპერაციით გამოწვეული სტრესი თანმდევი ემოციაა, ხოლო საქმის ფარგლებში არ არსებობს მტკიცებულება, რომელიც ადასტურებს, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენელთა ქმედებების საფუძველზე მომჩივნებმა განიცადეს იმაზე მეტი უარყოფითი ემოციური ზემოქმედება, რაც ასოცირდება ამ ტიპის სპეცოპერაციის პროცესთან. ამ საკითხზე მსჯელობისას სასამართლომ აგრეთვე ხაზი გაუსვა იმ გარემოებას, რომ მომჩივნებს, პირველ ეტაპზე, არ განუცხადებიათ არანაირი პრეტენზია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლების ქმედებებთან დაკავშირებით.

სასამართლომ მომჩივნებს ერთობლივად მიაკუთვნა 10 000 ევრო მორალური ზიანისთვის და 15 000 ევრო ხარჯების ანაზღაურებისთვის.

იუსტიციის მინისტრი მე-5, მე-6, მე-17, მე-16 და მე-12 პენიტენციურ დაწესებულებებს ესტუმრა და თითოეულ თანამშრომელს შობის ბრწყინვალე დღესასწაული პირადად მიულოცა. რატი ბრეგაძემ თანამშრომლებს ღირსეული სამსახურისთვის მადლობა გადაუხადა და წარმატება უსურვა.

პენიტენციური დაწესებულებების ყველა მოქმედ ტაძარში საშობაო ლიტურგია აღევლინა.

იუსტიციის სამინისტრო გილოცავთ შობის ბრწყინვალე დღესასწაულს.

როგორც ცნობილია, იუსტიციის სახლი 3-6 იანვრის უქმეებზე, ჩვეულ რეჟიმში იმუშავებს.

გარდა ამისა, 3 იანვრიდან 88 საზოგადოებრივი ცენტრი ფუნქციონირებას იუსტიციის სახლის ბრენდის ქვეშ გააგრძელებს.

ცვლილების ფარგლებში, მოქალაქეებისთვის განკუთვნილი სერვისები ყველა ლოკაციაზე გათანაბრდა. კერძოდ, ყოფილ საზოგადოებრივ ცენტრებში იუსტიციის სახლში არსებული ყველა სერვისი დაინერგა და განახლდა ინფრასტრუქტურა.

იმ სოფლებისა და ქალაქების მოსახლეობას, თუ სტუმრებს, სადაც საზოგადოებრივი ცენტრები ფუნქციონირებდა, უკვე აქვს შესაძლებლობა თითქმის გაორმაგებული რაოდენობის სახელმწიფო სერვისები, იუსტიციის სახლის ჩვეული მაღალი სტანდარტით მიიღოს.

2023 წლიდან იუსტიციის სახლის ფილიალების რიცხვი, საქართველოს მასშტაბით 117 შეადგენს,ხოლო სერვისების რაოდენობა 470-ზე მეტს.

3-6 იანვარს მომხმარებლისათვის ხელმისაწვდომი იქნება იუსტიციის სახლის ყველა სერვისი.

გამონაკლისს წარმოადგენს, შინაგან საქმეთა სამინისტროს - სსიპ მომსახურების სააგენტოს სერვისები. კერძოდ, 3 -6 იანვარს გასაცემი დოკუმენტები მომხმარებლისთვის 9 იანვრიდან იქნება ხელმისაწვდომი.

იუსტიციის სამინისტრო გილოცავთ ახალ წელს.